گاهی لازم است ده صفحه چرند بنویسیم تا به شروع داستان یا متن برسیم
از وقتی که نویسندگی را جدی دنبال کردم، همیشه پیش آمده که صفحههای زیادی دری وری نوشتهام تا به شروع داستان یا متن رسیدهام. روزهای اول دنبال راهی بودم که در همان نشست اول بتوانم متن یا داستانم را بنویسم. اما بعد از اینکه سالها وبلاگنویسی کردم و متنهای زیادی از من توسط سردبیرها، مدیرهای محتوا و نویسندههای دیگر رد شد، به این نتیجه رسیدم که نوشتن در نشست اول، سخت و گاهی غیر ممکن است. هیچ توصیهای برای موفقیت در همان نسخه اولیه وجود ندارد، چون این نسخه ابتدایی یک آشغال به تمام معناست. اگر کمی روی همان نسخه، ویرایش انجام بدهید تازه متوجه میشوید که چهقدر با نسخه ایدهآل فاصله داشتهاید.
نسخه اولیه آشغال است
ارنست همینگوی اولین بار این جمله را گفت که «نسخه اولیه آشغال است»، و روی این جمله اصرار داشت. اگر به کتابهای دیگر هم مراجعه کنیم، این جمله را به شکلهای دیگر میخوانیم. مثلاً سید فیلد در کتاب راهنمای فیلمنامه نویس خیلی راحت بیان میکند که «نسخه اولیه فقط پنج درصد کار است» و همین جمله کفایت میکند. شاید باورش سخت باشد، اما واقعاً وقتی به نگارش اولیه از هر متنی نگاه میکنیم، خامی و ناپختگی را در آن میبینیم.
خام بودن یک نوشته باعث میشود که تلاش برای ویرایش آن جواب بدهد. این که قبول کنیم نسخه اولیه فقط مواد اولیه برای آشپزی است، خیالمان را راحت میکند. رمان معروف جنگ و صلح اثر فئودور داستایفسکی، هفت بار نوشته شده تا به این مرز از پختگی رسیده است. رمانهای بزرگ دیگر هم از این قاعده مستثنی نیستند. وقتی نگاهی به بازنویسیهای هوشنگ گلشیری روی دستنویسهای خودش میاندازیم، درگیری برای پیدا کردن یک کلمه یا جمله به وضوح دیده میشود. شروع داستان بدون ویرایش همین قدر خام و دست نخورده خواهد بود.
استعداد برای شروع داستان کافی نیست
منِ مصطفی مردانی اعتقاد دارم که استعداد برای نویسندگی لازم نیست، آمادگی لازم است. آمادگی به معنای شروع یک مسیر طولانی برای نوشتن، ویرایش و ویرایش و ویرایش. درست مثل ورزشکاری که ضربههای اولیهاش به توپ، خامدستانه و بیروح است. اما به مرور زمان همان کریستیانو رونالدویی که توپهایش به درختهای دور زمین تمرین منچستر یونایتد میخورد، تبدیل به گلزنترین مهاجم جهان میشود و از رکورد علی دایی عبور میکند.
اگر به گذشته تمام ورزشکارها، هنرمندان، نویسندگان، دانشمندان و دیگرانی که در زندگی موفق شدهاند نگاهی بیاندازیم، شکست پشت شکست میبینیم. فلاکت و ویرانی و آوارگی از کار روزانه و قدرت نه گفتن به خستگی را میبینیم. هیچ نسخه اولیهای جهان را نگرفته است! شروع داستان از نسخه اولیه شروع میشود، اما با ویرایش به نقطه نهایی میرسد.
خرید دوره نویسندگی پایه از صفر
جولیا کامرون و صفحات صبحگاهی
یکی از ویژگیهای نوشتن صبحگاهی که کمک میکند ذهن برای خلاقیت باز شود، دور ریختن همین نسخههای اولیه در ساعات اولیه روز است. وقتی کسی شروع به نوشتن صبحگاهی میکند، به خودش این پیام را میدهد که من با نسخه اولیه خودم کنار آمدهام. قرار نیست بهترین باشم، قرار است بهترین بودن را تمرین کنم. و این شروع خلاقیت و ساختن خواهد بود. شروع داستان میتواند از جایی شروع شود که چرندیاتمان را تمام کرده باشیم.
کمی به گذشته خودتان نگاه کنید، خاطرات روزانه بنویسید و از حس و حالتان روی کاغذ بنویسید. شاید فکر کنید که نوشتن خاطرات روزانه چه کمکی میکند که خودمان را بهتر درک کنیم. همین موضوع ساده باعث میشود که به درک درستی از خودمان و روند پیشرفتی که داریم نزدیک شویم. همین متنی که مینویسید، پر از کلمات تکراری و آزار دهنده خواهد بود. کلماتی که حواسمان به تکرارشان نیست.
به فعلها دقت کنید
چند بار از فعل است و بود استفاده کردهاید؟ از همین جا شروع کنید تا بفهمید چه قدر تکراری و غیر مفید شروع کردهایم. فقط خواستهایم چندتایی متن بنویسیم و ذهنمان را روی کاغذ بیاوریم. قرار هم نبوده که نسخه اولیه، همان نسخهای باشد که منتشر میشود. ورزشکاری که روز اول با وزنه زدن بازویش قلمبه شود، اگر ادامه ندهد شکست میخورد. چون حتی این بازوی بزرگ و قوی نیاز به ورزیده شدن و نگهداری دارد.
هیچ کس به ما قول نداده در اولین تلاش، به نقطه انتشار برسیم. خیلی وقتها تعجب میکنم از این که کسی نسخه اولیه کارش را در همان اینستاگرام یا تلگرام منتشر میکند. دست از این بازی ویرانگر روی خودتان بردارید. نیم ساعت بنویسید و حداقل ده دقیقه ویرایش کنید. قول میدهم که پیشرفت شما حیرت انگیز باشد.
برای شروع ویرایش داستان چه کار کنم؟
حداقل کلمات تکراری را یکی یکی پیدا کنید. اگر همین قدر بلد هستید که با کلمههای خودتان را بدون ویرایش بنویسید، تلاش برای بالا بردن دایره واژگان خودش برای شروع ویرایش گزینه خوبی است. از فعلها شروع کنید که تکرار بین آنها بیشتر از بقیه انواع کلمه است. مثلاً همین فعل است، مثل نقل و نبات توی جملههای شما پیدا میشود. چندتا فعل است و بود اشکالی ندارد. اما برای شروع داستان، متن شما پر از این فعلهای تکراری و گاهی پشت سر هم خواهد بود.
تلاش کنید با تغییر کلمات تکراری روی دایره واژگان خود کار کنید. اگر تلاش شما برای افزایش دایره واژگان خیلی خوب نبود، میتوانید از کلاس دایره واژگان هم استفاده کنید. اما قبل از اینکه بخواهید دورهای تهیه کنید، حتماً تلاش خودتان را شروع کنید. حداقل یک متن را ویرایش کنید و بعد دورهای بگیرید.
خرید بسته آموزشی افزایش دایره واژگان
اینجا کلمات | مصطفی مردانی
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.